«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قِیلَ لَکُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَکُمْ وَإِذَا قِیلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ»(مجادله/۱۱)
«اى کسانى که ایمان آوردهاید چون به شما گفته شود در مجالس جاى باز کنید پس جاى باز کنید تا خدا براى شما گشایش حاصل کند و چون گفته شود برخیزید پس برخیزید خدا [رتبه] کسانى از شما را که گرویده و کسانى را که دانشمندند [بر حسب] درجات بلند گرداند و خدا به آنچه مىکنید آگاه است.»
معنایی که در این آیه توصیه و تعلیم میشود، خیلی بلند است. برای دیگران جا باز کنید تا خدا برای شما جا باز کند. جوری زندگی نکنید که جا برای دیگران تنگ شود. گمان نکنید با جا باز کردن برای دیگران، دچار تنگنا میشوید. گمان نکنید کسی میتواند جای شما را تنگ کند. گشایش میخواهید، اهل گشایش باشید. بُخل، فقط بُخل مالی نیست. هرگز نگران نباشید که کسی جای شما را تنگ میکند. هر وقت نگران تنگیِ جا شدید، دقیقاً بر خلاف تصور عمل کنید. دیگران را پذیرا شوید. برای دیگران فرصتسازی کنید. برای بالیدن و پر و بال گرفتن دیگران، هیچ کم نگذارید. وسیع باشید و خویشتن را توسعه دهید. آنقد خودتان را پهنا دهید و وسعت بخشید، که کسی در کنارتان، احساس تنگنا نکند. که بودنتان جا برای کسی تنگ نکند. اصلِ سخاوت همین است. إِذَا قِیلَ لَکُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَکُمْ
جای باز کنید تا خدا برای شما جای باز کند.
توصیهی دیگری هم هست: هر وقت گفته شد که بروید، بروید. اگر طرد شدید، ترک شدید، با سعهی صدر، بپذیرید. گمان نکنید رها کردنِ موقعیت و منزلت، سقوط است و تنزّل است و حقارت. جایی که میفهمید شما را نمیخواهند و باید ترک کنید، ترک کنید. با سربلندی و گشادهصدری ترک کنید. خدا رفعت و بلندی میبخشد. به صندلیها، موقعیتها و جایگاههای خود نچسبید. شهامت رها کردن، رفعت قدر میبخشد. وَإِذَا قِیلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ
بودنتان را که نخواستند، بروید. بروید و رفعت بیابید.